Ryzyko krwawień podczas leczenia przeciwkrzepliwego

Wszystkie preparaty przeciwkrzepliwe stosowane w profilaktyce i leczeniu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej zmniejszają krzepliwość krwi, stąd też mogą wywołać krwawienia. Lekarz indywidualnie dobiera preparat i dawkę, tak by leczenie było skuteczne, a ryzyko wystąpienia powikłań krwotocznych było jak najmniejsze. Dlatego mimo takiego samego rozpoznania (diagnozy choroby zakrzepowo-zatorowej) różni pacjenci mogą otrzymywać różne leki w różnych dawkach. Co ważne, nowoczesne leki przeciwkrzepliwe rzadko powodują krwawienia. W większości przypadków ryzyko krwawienia jest wielokrotnie mniejsze niż ryzyko związane z zaniechaniem leczenia przeciwkrzepliwego i ryzykiem nawrotu zatoru.

U pacjentów leczonych przeciwkrzepliwe istnieje skłonność do siniaczeń, przedłużonych krwawień przy skaleczeniach lub zadrapaniach oraz krwawień z nosa. Mogą wystąpić krwawienia  z przewodu pokarmowego (świeża krew na stolcu, stolec czarny jak smoła), krwiomocz, nasilone lub przedłużone krwawienia miesięczne. O każdym krwawieniu (z wyjątkiem rzadko występujących małych / umiarkowanych krwawień z nosa i siniaków) należy koniecznie poinformować lekarza prowadzącego nie później niż w ciągu 1-2 tygodni od wystąpienia krwawienia.

W przypadku przedłużonych krwawień oraz krwawień przebiegających z nasilonym osłabieniem, bladością, zawrotami głowy, mroczkami przed oczyma, niskim ciśnieniem tętniczym <100 mmHg lub szybkim pulsem >100/min. należy pilnie wezwać pogotowie ratunkowe.

W bardzo rzadkich przypadkach mogą pojawić się krwawienia ciężkie, wymagające przetoczenia preparatów krwi w szpitalu lub nawet obarczone ryzykiem zgonu (szczególnie w przebiegu krwawienia śródczaszkowego). Mimo że takie sytuacje występują bardzo rzadko, żaden pacjent leczony przeciwzakrzepowo nie może być w 100% pewny, że takie ryzyko go nie dotyczy. Jednocześnie zrezygnowanie z przyjmowania leków przeciwkrzepliwych po rozpoznaniu zatorowości płucnej lub zakrzepicy żylnej prawie zawsze prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia i może doprowadzić do przedwczesnego zgonu.

  Kto jest szczególnie zagrożony wystąpieniem powikłań krwotocznych?

  • osoby starsze >60-65 r.ż., zwłaszcza z niedowagą,
  • osoby z chorobami nerek i wątroby,
  • osoby, u których w przeszłości występowały krwawienia np. z przewodu pokarmowego lub z niektórymi schorzeniami hematologicznymi,
  • osoby z często występującym wysokim ciśnieniem tętniczym >160-180 mmHg (dlatego w trakcie leczenia przeciwzakrzepowego konieczne jest sumienne i precyzyjne leczenie nadciśnienia tętniczego),
  • osoby, które muszą przyjmować dodatkowe leki zmniejszające krzepnięcie krwi, np. leki przeciwpłytkowe, stosowane po zawale serca / wszczepieniu stentów,
  • osoby po niedawnych urazach (zwłaszcza głowy) lub po dużych zabiegach operacyjnych,
  • osoby z aktywnym procesem nowotworowym, zwłaszcza w obrębie przewodu pokarmowego lub dróg moczowych.

 

Niekiedy krwawienie może prowadzić do wykrycia poważnej, a dotychczas nierozpoznanej choroby (jak np. złośliwa choroba nowotworowa w przewodzie pokarmowym lub drogach moczowych) i tym samym umożliwić rozpoczęcie jej leczenia.  

Niekiedy w przypadku wystąpienia krwawienia można zastosować antidotum, jednak dotyczy to tylko wybranych preparatów. Osoba obciążona większym ryzykiem krwawienia lub po przebyciu takiego ciężkiego krwawienia powinna otrzymywać preparaty potencjalnie „bezpieczniejsze”, w dostosowanych dawkach, o czym również zdecyduje lekarz.

W przypadku zauważenia dużego krwawienia / objawów krwawienia należy pilnie zgłosić się do lekarza lub wezwać pogotowie ratunkowe. Tego dnia chory nie powinien przyjmować codziennej dawki leku przeciwzakrzepowego, aż do konsultacji lekarskiej.